การควบคุมตัวเอง(Self-control) ไม่ใช่การบังคับ แต่เป็นการคอยรู้สึกตัว(self-awareness)

บทความนี้สรุปมาจากคลิปของ Dr. Alok Kanojia

การควบคุมตัวเอง(Self-control) ไม่ได้เกิดจากการพยายามบังคับตัวเอง แต่เกิดจากการฝึกสติตามรู้สึกตัว(Self-awareness)

คือ การคอยตามรู้ความคิดและความรู้สึกของตัวเอง บ่อยๆในขณะปัจจุบัน โดยเฉพาะตอนที่มี ความรู้สึกสองจิตสองใจ(internal conflict) เช่น อยากเล่น แต่ถ้าทำงานให้เสร็จก่อนน่าจะดีกว่า เป็นต้น

เพราะ ทุกครั้งที่เราควบคุมตัวเองไม่ได้ มักจะเกิดจากการขาดสติ รู้ตัวอีกทีก็ เปิดเกมส์เล่น หรือ เปิด social media แล้ว

เปรียบเทียบแบบง่ายๆ เหมือนอย่างเวลาทำฟันแล้วต้องฉีดยาชา ถ้าปากชา ไม่มีความรู้สึก เราก็จะไม่รู้ว่าปากเราขยับท่าไหนอยู่ และ ควรควบคุมให้เหมาะสมอย่างไร

สมองก็เหมือนกัน ถ้าเราไม่มีสติ คอยตามรู้ความคิด ความรู้สึกตัวเอง เราก็จะควบคุมตัวเองไม่ได้ เผลอแป๊บเดียวก็ไปทำตามใจ แล้วปล่อยเลยตามเลยแล้ว

สิ่งไม่ช่วยในการควบคุมตัวเอง แต่กลับทำให้แย่ลง

1. การพยายามบังคับ กดข่ม ความคิดหรือความรู้สึกของตัวเอง(emotional regulation) จะทำให้เหนื่อย และ ควบคุมตัวเองได้แย่ลงแทน เพราะเป็นการละเลยความคิด,ความรู้สึกของตัวเอง สุดท้ายความรู้สึกที่อัดอั้น ก็ระเบิดออก และ ควบคุมตัวเองไม่ได้จริงอยู่ดี

2. ส่วนความเครียดก็เช่นกัน เพราะ มันจะทำให้เราสนใจปัญหาภายนอกมากขึ้น(Externalized attention) แทนที่จะสนใจสิ่งที่เกิดในจิตใจ

วิธีแก้สิ่งเหล่านี้ คือ การพยายามกลับมาเพิ่มความรู้สึกตัว(re-internalized awareness) เช่น ให้เวลาตัวเองสัก 20นาที ถาม พูดคุย หรือ เขียนไดอารี่บันทึกความรู้สึกตัวเอง หรือ ออกไปเดิน เพื่อเปลี่ยนอารมณ์ก่อน เป็นต้น

แรกๆ การฝึกรู้สึกตัว อาจจะยังไม่สำเร็จเท่าไหร่ โดยเฉพาะในช่วงที่ รู้สึกฝืนใจ(internal conflict) แต่ให้ฝึกไป เรื่อยๆๆ จะเริ่มดีขึ้นๆ จะเกิดความเปลี่ยนแปลงได้ รวมถึง ไม่ว่าสิ่งแวดล้อมจะเปลี่ยนไปเป็นแบบไหน เราก็จะยังสามารถมีสติควบคุมตัวเอง ให้ทำในสิ่งที่ต้องทำ ได้ในทุกๆเวลา โดยไม่เผลอทำตามใจอยากหรือสิ่งล่อลวง

การมีสติคอยรู้สึกตัว (Self awareness) = วิธีการควบคุมตัวเอง(Self control)